Elektrony w służbie drukarniRynek europejski, w tym polski, opakowań miękkich zdominowany jest przez technologię fleksograficzną oraz wklęsłodruk. Niewiele jest firm offsetowych, które działają w tym obszarze. Jedną z nich jest drukarnia EURO PRINT Sp. z o.o. w Komornikach koło Poznania.

Firma reprezentuje polski kapitał i działa od 1992 roku. Pierwotnie w wynajmowanych pomieszczeniach na terenie Poznania, a od 2001 roku w Komornikach, tuż przy wyjeździe na Wrocław, gdzie wybudowano nowy zakład. Drukarnia dysponowała wówczas 3 maszynami rolowymi Giebeler drukującymi na papierze z polietylenem, papierze z diofanem, (PVDC) oraz papierze z aluminium. Wykonywano również laminaty z papieru z foliami tworzyw sztucznych.

Przełom w rozwoju firmy nastąpił w 2007 roku. Wówczas zdecydowano się zainwestować w hybrydową maszynę drukującą Alprinta 74V. Unikalny układ maszyny specjalnie dla EURO PRINTU skonstruowała firma Muller Martini. Składał się z dwóch agregatów rotograwiurowych firmy DCM oraz 6 agregatów drukujących w technice mokrego offsetu farbami EB (Electron Beam) utrwalanych (suszonych) urządzeniem amerykańskiej firmy ESI – Energy Sciences, Inc.

Raczkująca wówczas w Europie, a mało znana nawet dziś, technologia druku offsetowego farbami EB została opracowana w USA w latach 60 ubiegłego wieku, ale dopiero w latach 70 rozwinęła się w Stanach Zjednoczonych. Polega na nakładaniu „mokro” na „mokro” farby EB na agregatach drukujących i dopiero na końcu „suszenie” wstęgi w urządzeniu ESI – EZCure. Urządzenie eliminuje ciepło i światło z procesu utrwalania farby w odróżnieniu od powszechnie stosowanych technik korzystających ze źródeł ciepła i światła (np.: UV, IR).

Urządzenie przypomina konstrukcję kineskopu telewizyjnego. Podstawą jest komora próżniowa w której umieszczone są wolframowe żarniki katodowe generujące silne strumienie wysokoenergetycznych elektronów. Elektrony przenikając przez podłoże drukowe bombardują farbę EB oddając część swojej energii na wzbudzenie molekuł i wówczas jest inicjowany łańcuch reakcji chemicznych. Jedną z takich reakcji jest sieciowanie (wiązanie) i zmiana właściwości np. mechanicznych i termicznych w tym przypadku struktury farby. Sieciowanie farby odbywa się w atmosferze gazu obojętnego – azotu, tlen jest inhibitorem reakcji. Ekranowany kolektor „wyłapuje” rozpędzony strumień elektronów za wstęgą podłoża drukowego.

Zjawisko to wykorzystano do opracowania formuły specjalnej farby EB bez typowych dla farb UV fotoincjatorów. Farba jest w pewnym sensie „ciałem stałym”, bezwonnym, pozbawionym rozpuszczalników, nie zawierającym zatem LZO – Lotnych Związków Organicznych, nie emituje CO2 , tym samym jest neutralna dla środowiska. Co ciekawe, farba EB pozostawiona w kałamarzu lub otwartej puszce nigdy nie zasycha.

Dlaczego EURO PRINT zdecydował się na tak kosmiczną w polskich warunkach technologię ? Ponieważ zastosowanie Electron Beam daje doskonałą jakość druku offsetowego opakowań miękkich na podłożach z folii tworzyw sztucznych (OPP, PET; LDPE, AL) przewyższającą znacznie druk fleksograficzny. Dodatkowo połączenie z rotograwiurą do nakładania farby opaque white lub lakieru rotograwiurowego daje przewagę konkurencyjna na trudnym rynku opakowaniowym.

Maszyna Alprinta 74V ma możliwość zastosowania wymiennych cylindrów drukowych o zmiennych obwodach. Dzięki własnym modyfikacjom, firma stosuje zamiast bardzo drogich pełnych cylindrów od dostawców niemieckich, tuleje (sleeve) płytowe i gumowe do druku offsetowego produkowane specjalnie dla niej w Polsce. Doprowadzono tym sposobem do zredukowania kosztów zmian obwodów, które obecnie są porównywalne z maszynami fleksograficznymi. Dążąc do zbliżenia się kosztami do druku flekso, jako jedyna w Europie drukarnia EURO PRINT zastosowała farbę opague white flexo EB, nakładaną z kasety fleksograficznej, wkładanej do agregatu offsetowego maszyny, do krycia bielą np. folii metalizowanych, w tym druku tzw. okienek na foliach metalizowanych i transparentnych. Połączenie tych technologi nie ma swojego odpowiednika w Europie i znacznie obniżyło koszt eksploatacyjne maszyny Alprinta.

“Można zaryzykować stwierdzenie, iż nasza firma, stała się konkurencyjna dla druku fleksograficznego. W ciągu kilkunastu minut od elektronicznego odbioru materiałów od klienta, jesteśmy w stanie wyświetlić na stanowisku CTP komplet płyt offsetowych i rozpocząć druk. Nie potrzebujemy czasu do wykonania polimerów typowych dla druku flekso a nasza jakość druku w szczegółach i półtonach znacznie przewyższa flekso. Możemy wydrukować na opakowaniu z folii typowe dla offsetu zdjęcie z wszystkimi jego szczegółami. Osiągając zbliżoną do wklęsłodruku jakość offsetu nie potrzebujemy obciążać klienta kosztami cylindrów rotograwiurowych. Pozwala nam to drukować szybkie, względnie krótkie nakłady. Wszystko to dzięki wieloletniemu zaangażowaniu pracowników naszej firmy i … elektronów w służbie drukarni.” – stwierdziła Prezes Zarządu Irena Lewandowska.

Obecnie EURO PRINT dysponuje jeszcze dwoma offsetowymi maszynami Giebeler drukującymi z roli na rolę na papierze z PE, PVDC, ALU. Na bazie zadrukowanych podłoży w oparciu o kleje poliuretanowe bezrozpuszczalnikowe tworzone są laminaty typu duplex: np.: papier z foliami, lub folie ze sobą, jak i triplex: np.: OPP/OPPmet/PE ; OPP/papier/OPPmet; PET/PETmet/PE. Laminaty pozwalają na optymalne zabezpieczenie pakowanych przez klienta produktów przed wpływem czynników zewnętrznych, m.in.: tlenu, pary wodnej, światła, promieniowania UV.

Firma współpracuje z ExxonMobil Chemicals Film w zakresie produkcji laminatów papieru z metalizowanym OPP „Metallyte” zawierającym warstwę zgrzewalną – zastępującą PE. Zewnętrzną warstwą może być papier, OPP lub PET. Wprowadzane na rynek opakowania z tych laminatów dają barierę funkcjonalną pozwalającą zastąpić klasyczne laminaty np.: papier/ALU/PE; OPP/papier/ALU/PE; papier/PVDC. Laminaty z Metallyte wykazują się wysoką odpornością na przebicia i załamania a ze względu na mniejsza gramaturę są znacznie bardziej wydajne w pakowaniu.

Użycie farb EB jest bezpieczne dla produktów spożywczych, farmaceutycznych . Nie zawierają one wolnych rodników przenikających do drukowanego surowca oraz zawartości opakowania, co jest problemem w firmach stosujących standardowe farby UV i farby na bazie rozpuszczalników, które nie są wystarczającym zabezpieczeniem przed zjawiskiem migracji. Czy można powiedzieć, że niewielka w stosunku do potentatów rynkowych drukarnia EURO PRINT osiągnęła sukces ? Pracownicy firmy, są przekonani, że sukces jest dopiero przed nimi.

Mirosław Prokop

Artykuł opublikowany w „Przemysł opakowań w Polsce. Stan. Perspektywy. Oferta 2012. Monografia. Praca zbiorowa pod redakcją Wacława Wasiaka. Polska Izba Opakowań, Warszawa 2012. strona 361-362.